ارزیابی اثرات محیط‌زیستی پروژه‌های گردشگری جنگل با روش اصلاح‌شده RIAM (مطالعه موردی: پارک جنگلی ارغوان، استان ایلام)

مدیریت بهینه جنگل مستلزم استفاده چندگانه مطابق با اصول پایداری زیست‌بوم‌های طبیعی است. امروزه با افزایش روزافزون تقاضا برای گردشگری جنگل، پژوهش درزمینه ارزیابی اثرات محیط‌زیستی توسعه این کاربری ضروری است. در پژوهش پیش‌‌رو، اثرات محیط‌زیستی دو گزینه‌ اجرا (دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری) و عدم اجرای پروژه گردشگری پارک جنگلی ارغوان واقع در بخش زاگرسی استان ایلام با استفاده از روش RIAM اصلاح‌شده در چهار محیط بیولوژیکی- بوم‌شناختی، فیزیکی- شیمیایی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- عملکردی ارزیابی شد. اصلاح انجام‌شده در روش RIAM شامل استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در اولویت‌بندی معیارهای ارزیابی بود. نتایج نشان داد که مقدار شاخص ارزیابی روش مرسوم در هر دو گزینه اجرا و عدم اجرای پروژه مثبت بود، اما مقدار آن در گزینه اجرا حدود دوبرابر گزینه عدم اجرا به‌دست آمد. همچنین، نتیجه مقایسه شاخص ارزیابی روش اصلاحی نسبت به ‌روش معمول حاکی از کاهشی ناچیز (حدود شش درصد) در گزینه اجرا و کاهشی قابل‌ توجه (حدود 115 درصد) در گزینه عدم اجرا بود. براین‌اساس، نتایج ارزیابی با فرض رعایت پیش‌فرض‌های اجرایی بیانگر آثار مثبت بیشتر در گزینه اجرای پروژه بود. اگرچه تحلیل نتایج روش اصلاحی به پژوهش‌های تکمیلی بیشتری نیاز دارد، اما به‌دلایل ذهنی بودن ماهیت ارزیابی، وجود خطا در سنجش معیارها، عدم قطعیت در پیش‌بینی اثرات و روابط داخلی زیاد بین عناصر ارزیابی، استفاده از منطق فازی و ANP در راستای بهبود نتایج ارزیابی اثرات محیط‌زیستی ضروری به‌نظر می‌رسد.